Свердловск облаҫӗнчи Чӑваш культура центрӗн ертӳҫи Герман Пупин пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Кун пирки Тӗмен хулинчи наци культурине аталантарма пулӑшакан «Землячество-Ентешлӗх» фонд ертӳҫи Алексей Павлов Фейсбукра пӗлтернӗ.
Герман Пупин Елчӗк районӗнчи Турхан ялӗнче ҫуралнӑ. Екатеринбург хулинче тата Свердловск облаҫӗнче чӑваш культурине, йӑли-йӗркине аталантарас тӗлӗшпе вӑл сахал мар ӗҫ туса ирттернӗ.
Маларах асӑннӑ Алексей Павлов Герман Пупин ҫемйипе тата ҫывӑх ҫыннисемпе пӗрле чунтан хурланнине пӗлтернӗ.
Герман Пупин, сӑмах май каласан, — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗн Петр Пупинӑн тӑванӗ. Пупинсен ашшӗ те ӳнере ӑнланакан ҫын пулнӑ. Вӑл хӑй тӑватӑ класс ҫеҫ пӗтернӗ пулин те Васнецовӑн, Нестеровӑн, Левитанӑн тата ыттисен картинисене кӑмӑлланӑ.
Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлав министрӗ пулса ӗҫленӗ (ЧР Правительствине оставкӑна янӑ хыҫҫӑн министр тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑччӗ) Владимир Викторова ӗҫрен кӑларнӑ. Хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Ӗҫлӗ хута республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ. Министр тивӗҫӗсене пурнӑҫлама Владимр Степанова лартнӑ.
Республикӑн сывлӑх сыхлав отрасльне Владимир Николаевич 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗнченпе ертсе пынӑччӗ.
Владимир Викторов — Елчӗк районӗнче ҫуралнӑ чӑваш. Вӑл чылай ҫул Шупашкар районӗнчи тӗп пульницӑра стоматологи пайӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшнӑччӗ. Унтан Шупашкарти хула стоматологийӗн (ун йышне хулари чылай поликлиника кӗрет) тӗп врачӗнче ӗҫленӗччӗ.
Елчӗк районӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ 10 ветеран пурӑнать. Вӗсенчен чи асли — Тихон Табаков. Вӑл 100 ҫул тултарнӑ.
Тихон Табаков тӑван ялӗнчи чиркӳре чан ҫапса пурӑннӑ, колхозра ӗҫленӗ, кӑҫатӑ йӑваланӑ.
Юбиляра Елчӗк район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Миллин ҫуралнӑ кунпа саламланӑ. Хитре сӑмахсем каласа хавхалантарнӑ. Ватӑ ҫын балаллайка тытнӑ, «Катюша» юрра янӑратнӑ.
Тихон Табакова 1942 ҫулта ҫар ретне илнӗ. Вӑл минометчик пулнӑ. Мина ҫывӑхра ӳкни, анчах вӑл ҫурӑлманнипе Елчӗк чӑвашӗ сывӑ юлнӑ. Воронеж патӗнчи ҫапӑҫусене хутшӑннӑ вӑл.
Ветеран мӑнукӗсен ачисемпе савӑнса пурӑнать. Юбилейпе саламлама пынӑ район пуҫлӑхне вӑл кӑмӑлтан тав тунӑ. Пурне те 100 ҫула ҫитме суннӑ.
Нумаях пулмасть суд рецидивиста каллех йӗплӗ пралук леш енне ӑсатнӑ. Хальхинче 45 ҫулти арҫын 91 ҫулти кинемее мӑшкӑллама тӑнӑ.
Ку пӑтӑрмах пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче Елчӗк районӗнчи пӗр ялта пулса иртнӗ. Арҫын ӳсӗр пулнӑ, вӑл ватӑ хӗрарӑм пурӑнакан ҫуртӑн чӳречине ҫӗмӗрнӗ те шала кӗнӗ. Хайхискер кинемейӗн вӑйсӑрлӑхӗпе усӑ курса ӑна мӑшкӑллама тӑнӑ, анчах пултарайман.
Следстви вӑхӑтӗнче тепӗр пулӑм та тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ: ҫак арҫын чӳк уйӑхӗнче те тепӗр ялта пурӑнакан ҫын ҫуртне чӳрече ҫӗмӗрсе кӗнӗ. Ӑна судра икӗ эпизодпа айӑпланӑ. Арҫынна пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха яма йышӑннӑ.
Палӑртмалла: арҫын пӗтӗмпе тӗрмере 20 ҫул ларса ирттернӗ. Юлашкинчен вӑл пӗлтӗр авӑн уйӑхӗнче ирӗке тухнӑ.
Чӑваш Енри районсенче 15 шкул автобусӗ панӑ, вӗсемпе шкул сумкакне такӑрлатакан ачасене илсе ҫӳрӗҫ.
ЧР премьер-министрӗ Иван Моторин алӑ пуснӑ распоряженире палӑртнӑ тӑрӑх, Канаш, Куславкка, Вӑрмар районӗсенче икшер автобус лекнӗ. Патӑрьел, Йӗпреҫ, Ҫӗрпӳ, Сӗнтӗрвӑрри, Елчӗк районӗсене, Улатӑр, Канаш тата Шупашкар хулисене пӗрер транспорт панӑ.
Иртнӗ ҫулта республикӑра 715 мӑшӑрпа ЗАГСра нумай ҫул пӗрле пурӑннӑ ятпа саламланӑ. Вӗсенчен пӗр мӑшӑр пӗрле 71 ҫул кун кунлать.
507 мӑшӑр вара 50 е ытларах ҫул пӗрле пурӑнать. 208 мӑшӑр вара пӗрле 1-50 ҫула хыҫа хӑварнӑ.
Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ялӗнче пурӑнакан Иванпа Венера Кассировсем пӗрлешнӗренпе 71 ҫул хыҫа юлнӑ. Вӗсем тӑватӑ ачана кун ҫути парнелесе воспитани панӑ.
Ҫак кунсенче Шупашкарти В.С. Соколов ячӗллӗ спорт шкулӗнче йывӑр атлетика енӗпе Чӑваш Енӗн Кубокӗн тата ӑмӑртӑвӗн медалӗсене выляттарнӑ. Унта Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Вӑрнар, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк, Патӑрьел районӗнчи 50 ытла спорстмен хутшӑннӑ.
Ӑмӑртӑва арҫынсемпе хӗрарӑмсен тата 18 ҫамрӑкрах хӗрсемпе каччӑсем хушшинче ирттернӗ. Чӑваш Ен кубокӗнче ылтӑн медале ытларах Шупашкарти йывӑр атлетсем тивӗҫнӗ. Хӑйсен виҫе категорийӗсенче Анатолий Иноходов (61 кг виҫе категорийӗ), Юрий Тимофеев (67 кг), Александр Мышов (73 кг), Ринат Гадилов (89 кг), Кирилл Коркин (96 кг), Андрей Каюков (109 килограмран пысӑкрах виҫе категорийӗ). 55 килограмлӑ виҫере Ҫӗнӗ Шупашкарти Андрей Портнов ҫӗнтернӗ. Вӑрнар районӗнчи Артур Афанасьев тата Андрей Алексеев 81 тата 102 килограмшарлӑ виҫере палӑрнӑ.
Раштав уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, ӗнер, Елчӗк районӗнчи пӗр арҫын масар ҫинче суранланнӑ. 51 ҫултискер масар ҫине хӑй тӗллӗн ӳссе тухнӑ йывӑҫсене касма кайнӑ.
11 сехет ҫурӑ ҫитнӗ, шӑп ҫак вӑхӑтра унпа инкек пулнӑ: ҫак арҫын ҫине йывӑҫ ӳкнӗ. Вӑл самаях суранланнӑ – пуҫӗ аманнӑ.
ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫынна Патӑрьел районӗн пульницине илсе ҫитернӗ, тухтӑрсем унта ӑна пулӑшу кӳнӗ.
Ӗнер, раштавӑн 7-мӗшӗнче, Елчӗк районӗнче пулса иртнӗ ҫул-йӗр ҫинчи инкекре виҫҫӗн вилнӗ. Пӑтӑрмах 18 сехет те 40 минутра пулнӑ. Ют ҫӗршывра туса кӑларнӑ «Киа-Риа» автомашина прицеплӑ трактор айне пырса кӗнӗ. Инкек «Нурӑс-Патӑрьел-Елчӗк» ҫул ҫинче, Елчӗк районӗнче, пулса иртнӗ.
«Киа-Рио» водителӗ ҫула май пыракан тракторпа ҫапӑннӑ. Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӑмӑл машина инҫӗше пӑхӑнман. «МТЗ» трактор йыӑҫ тиенӗскер пулнӑ.
Ҫул-йӗр инспекторӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫӑмӑл машина хӑвӑрт пынӑ. 22-ри водитель правана икӗ ҫул каялла илнӗ. Ҫул-йӗр правилине пӑснӑшӑн ӑна кӑҫал ултӑ хутчен явап тыттарнӑ. Машина водителӗ тата машинӑри икӗ пике: 8-мӗш тата 10-мӗш класра вӗренекенскерсем — вилнӗ. Тракторист урӑ пулнӑ.
Раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗн тӗлне Чӑваш Енре 782 ача пневмонипе чирленине тупса палӑртнӑ. Республикӑн Сывлӑх сыхлавӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак цифра пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинченпысӑк мар.
Ачасем пневмонипе чирленине Улатӑр, Вӑрнар, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗмӗрле, Елчӗк районӗсенче, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш хулисенче йыллӑ палӑртнӑ.
Пневмонипе 3-6 ҫулсенчи (33,6%), 7-14 ҫулсенчи ачасем (30,8%) тата тин ҫуралнисенчен пуҫласа 2 ҫула ҫитичченхисем (29%) ытларах чирленӗ. 15-17 ҫулсенчисем аптӑрасси йышлӑ мар. Цифрӑсене процент ҫине куҫарса пӑхсан, вӑл – 6,6%.
Пневмони — ӳпкен питех те хӑрушӑ чирӗ. Унӑн паллине ҫивӗч респираторлӑ вирус чирӗпе пӗр евӗр. Вӑхӑтра сиплеме пуҫламасан амак шала каять, ҫын вилме пултарать.
-11.7 °C